Podstawy chemii organicznej Podaj/wymień. Pewien związek organiczny zawiera 54,55% masowych węgla, 36,36% masowych tlenu i 9,09% masowych wodoru. Jego masa molowa jest równa M = 88 g · mol −1. W cząsteczce opisanego związku znajduje się jedna grupa funkcyjna. W roztworze wodnym związek ten dysocjuje z odszczepieniem jonu wodorowego. POZOSTAŁE MAKROELEMENTY: ¤ wapń (Ca) ¤ magnez (Mg) ¤ potas (K) ¤ sód (Na) ¤ chlor (Cl) Mikroelementy. To pierwiastki które występują w organizmie w niewielkich ilościach ( stanowią mniej niż 0,01% jego suchej masy). pierwiastki te regulują wiele czynności i procesów życiowych. ¤ żelazo (Fe) Tabelka przebeiegu reakcji w różnych stosunkach. Przekształcanie stosunków molowych, masowych i objętościowych. Stechiometria wzoru. Reakcje w stosunku stechiometrycznym i niestechiometrycznym. Nadmiar i niedomiar, wydajność i stopień przereagowania. mieszanina stechiometryczna. Całościowy Materiał z 1,2,3 Klasy Maturalnej. Notatki przygotowane dla maturzystów, którzy chcą szybko utrwalić bądź powtórzyć swoje wiadomości do matury. Wybierz Klasę – Uzyskaj Pełną Wersje: Także zapraszam do polubienia oraz udostępniania naszego kanału na Facebooku oraz strony! Kontakt: matura@biomist.pl. . Liczba zadań: 10. Liczba pytań: 22. Podane są wskazówki i dostępne także w aplikacji Matura - testy i zadania, gdzie mogliśmy wprowadzić dodatkowe funkcje, np: dodawanie do powtórek, zapamiętywanie postępu nauki czy notatnik. Dziękujemy także developerom z firmy Geeknauts, którzy stworzyli tę aplikację ZalogujPrzeglądaj Testy Fiszki Notatki Test z biologii Na podstawie biologii Villeego w elektronicznej formie. W sam raz dla osób przygotowujących się do olimpiady biologicznej lub do matury. Ilość pytań: 17 Rozwiązywany: 25050 razy Pobierz PDF Fiszki Powtórzenie Nauka Rozwiąż test Powiązane tematy #atomi #czasteczki #biologia #ville #olimpiadazbiologii Powiązane z tym testem Wirusy i bakterie, protisty Chemia życia: związki organiczne Test Cząsteczkowa Budowa Ciał Test z działu Cząsteczkowa budowa ciał. Chemia - atomy i cząsteczki klasa 7 Quiz z chemii dla klasy 7 - atomy i cząsteczki. Krótki sprawdzian wiedzy z jednego z działów chemii dla klasy 7. Ekspresja genów Na podstawie biologii Villeego w elektronicznej formie. W sam raz dla osób przygotowujących się do olimpiady biologicznej lub do matury. Energia i metabolizm Na podstawie biologii Villeego w elektronicznej formie. W sam raz dla osób przygotowujących się do olimpiady biologicznej lub do matury. Biologia Zbiór Autorskich Zadań Maturalnych ze Wskazówkami i Odpowiedziami to seria książek z zadaniami, które reprezentują różnorodne zagadnienia i wymagania z Podstawy Programowej. Zawarte w Zbiorze zadania zostały opracowane na podstawie wieloletniej pracy dydaktycznej, zgodnie z zaleceniami Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Konstrukcja i poziom tych zadań odpowiadają standardom egzaminacyjnym, każde z nich mogłoby pojawić się w arkuszu maturalnym, ponieważ z podobnymi zadaniami maturzyści spotykają się co roku na egzaminie. Dzięki ich rozwiązywaniu, zamieszczonym wskazówkom i przykładowym odpowiedziom nauczysz się w poprawny sposób formułować własne odpowiedzi. Zbiór zawiera zadania: z informacjami źródłowymi, sprawdzające umiejętność planowania doświadczeń, interpretacji wyników i analizy statystycznej, wymagające logicznego myślenia i argumentacji oraz na wykazywanie zależności. W książce znajdują się liczne polecenia z czasownikiem operacyjnym "wyjaśnij", „uzasadnij” i zadania typu "prawda/fałsz", a także wskazówki do trudniejszych poleceń oraz proponowane odpowiedzi wraz z zasadami oceniania i uwagami. W 1. części Zbioru zawarte są zadania z zakresu chemicznych podstaw życia, komórki i metabolizmu, zebrane w dwa bloki: zadania powtórzeniowo-uzupełniające oraz przekrojowe zadania w formie wiązek tematycznych. Rozwiązywanie ich umożliwi sprawdzenie wiedzy i umiejętności przed maturą. Może również służyć jako ćwiczenie podczas przygotowywania się do sprawdzianów, czy Olimpiady Biologicznej, a także dla absolwentów, którzy chcą poprawiać wynik egzaminu. Książka ta stanowi jednocześnie uzupełnienie zagadnień, których często brakuje w podręcznikach szkolnych. Powyższy opis pochodzi od wydawcy. Tytuł: Biologia. Zbiór autorskich zadań maturalnych ze wskazówkami i odpowiedziami. Chemiczne podstawy życia. Komórka. Metabolizm. Część 1 Autor: Koliński Tomasz Wydawnictwo: Wydawnictwo A&K Język wydania: polski Język oryginału: polski Liczba stron: 200 Numer wydania: I Data premiery: 2021-11-02 Rok wydania: 2021 Forma: książka Wymiary produktu [mm]: 290 x 10 x 215 Indeks: 40177410 Prezentowane dane dotyczą zamówień dostarczanych i sprzedawanych przez empik. Związki nieorganiczne - substancje niezawierające atomów węgla (wyj. dwutlenek węgla, kwas węglowy i jego sole) np. woda, sole mineralne Związki organiczne - substancje, których głównym składnikiem jest węgiel np. węglowodany, tłuszcze, białka, kwasy nukleinowe Pierwiastki makroelementy (powyżej 0,01% zawartości w suchej masie) pierwiastki biogenne (wchodzą w skład związków organicznych budujących wszystkie organizmy) - C, H, O, N, S, P C, H, O, N - niedobór w sytuacjach skrajnego głodu lub odwodnienia; składniki wszystkich związków organicznych budujących organizmy siarka (S) - składnik aminokwasów budujących białka, umożliwia tworzenie wiązań (mostków disiarczkowych - utrzymanie struktury przestrzennej białek) fosfor (P) - w kwasach nukleinowych i lipidach stanowiących budulec błon komórkowych (fosfolipidy), składnik wysokoenergetycznych związków np. ATP, reguluje procesy przemiany materii i energii, buduje kości pozostałe : Ca, Mg, K, Na, Cl wapń (Ca) - składnik szkieletów, wpływa na skurcze mięśni, bierze udział w krzepnięciu krwi magnez (Mg) - składnik kości, aktywator licznych enzymów, niezbędny do uzyskiwania energii z ATP, składnik chlorofilu potas (K) - udział w przewodzeniu impulsów nerwowych, u zwierząt składnik płynów ustrojowych, wpływa na skurcze mięśni, u roślin aktywator enzymów sód (Na) - udział w przewodzeniu impulsów nerwowych, u zwierząt ważny składnik płynów ustrojowych mikroelementy (poniżej 0,01% zawartości w suchej masie) - Fe, Cu, Zn, Mn, Mo, B, Se, Cr, I, F żelazo (Fe) - składnik białek złożonych, transportujących (hemoglobina), magazynujących (mioglobina) tlen, wchodzi w skład wielu enzymów biorących udział w fotosyntezie i oddychaniu tlenowym jod (I) - składnik hormonów tarczycy Wiązania i oddziaływania chemiczne wiązanie kowalencyjne (atomowe) - silne wiązanie powstające przez uwspólnienie jednej lub kilku par elektronów należących do różnych atomów niespolaryzowane - wiązanie, w którym rozmieszczenie wspólnej pary elektronów jest równomierne spolaryzowane - wiązanie, w którym wspólna para elektronów jest przesunięta w kierunku jednego z atomów tworzących wiązanie. Cząsteczka związku chemicznego zyskuje wtedy charakter dwubiegunowy - staje się DIPOLEM. wiązanie jonowe - powstaje w wyniku przyciągania różnoimiennych jonów. Nie występują w komórce ze względu na panujące w niej środowisko wodne. wiązanie wodorowe - powstają między atomem wodoru a atomem fosforu, tlenu lub azotu. Pojedyncze wiązania są słabe, ale występując w dużej liczbie decydują np. o wysokiej temperaturze topnienie i wrzenia, dużym cieple właściwym i dużym napięciu powierzchniowym wody. siły van der Waalsa - słabe oddziaływania międzycząsteczkowe oddziaływania hydrofobowe - słabe oddziaływania międzycząsteczkowe, powstają gdy w wodnym środowisku znajdują się cząsteczki niedipolowe, niepolarne Woda w temperaturze pokojowej jest cieczą - zapewnia płynne środowisko wewnątrz komórek; stanowi środowisko życia wodnych organizmów jest uniwersalnym rozpuszczalnikiem - stanowi środowisko reakcji chemicznych zachodzących w komórkach; jest główną substancją transportującą w organizmach ma duże napięcie powierzchniowe ( mogą pełnić funkcje zapasowe skrobia - z amylozy i amylopektyny - materiał zapasowy u roślin glikogen - materiał zapasowy u zwierząt i grzybów celuloza - główny składnik ścian komórkowych roślin chityna - główny składnik ścian komórkowych grzybów Lipidy niepolarne - nie rozpuszczają się w wodzie; dobrze rozpuszczają się w rozpuszczalnikach niepolarnych np. benzenie gęstość mniejsza od wody - utrzymują się na jej powierzchni kryteria podziałów: ze względu na konsystencję w temperaturze pokojowej: stałe (smalec, masło) ciekłe (olej, tran) ze względu na pochodzenie: roślinne (oleje) zwierzęce (masło, smalec) - zwykle stała konsystencja, ponieważ zawierają głównie nasycone ( bez wiązań podwójnych ) kwasy tłuszczowe ze względu na budowę cząsteczki PROSTE (alkohol + wyższe kwasy tłuszczowe) tłuszcze właściwe (glicerol + kwasy tłuszczowe) - materiał zapasowy i termoizolacyjny woski (alkohol z jedną grupą hydroksylową + kwas tłuszczowy) - ochrona przed parowaniem u roślin i przemakaniem u zwierząt ZŁOŻONE (alkohol + wyższe kwasy tłuszczowe + inne związki chemiczne) fosfolipidy (alkohol + kwasy tłuszczowe + reszta kwasu fosforowego) - składniki budulcowe błon biologicznych; mają hydrofilowo-hydrofobowy charakter glikolipidy (alkohol + kwasy tłuszczowe + cukry) - składniki budulcowe błon biologicznych IZOPRENOWE (produkty polimeryzacji izoprenu) steroidy (np. cholesterol) - składnik błon komórek zwierzęcych, substrat do syntezy hormonów sterydowych i kwasów żółciowych karotenoidy (np. barwniki nadające barwę kwiatom i owocom biorące udział w fotosyntezie) Białka Aminokwas - podstawowa jednostka budulcowa białek; sklada się z centralnie usytuowanego atomu węgla połączonego wiązaniami kowalencyjnymi z grupą aminową, karboksylową, wodorem i charakterystycznym dla danego aminokwasu podstawnikiem (R), który może mieć charakter łańcucha lub pierścienia. Cząsteczki aminokwasów (z wyjątkiem glicyny) są asymetryczne - występują w dwóch formach przestrzennych będących swoimi lustrzanymi odbiciami tzw. izomery optyczne L i D. W skład białek wchodzą tylko L-aminokwasy. W roztworach aminokwasy występują w formie: jonu obojnaczego - zjonizowane grupy karboksylowa i amionowa anionu - zjonizowana grupa karboksylowa kationu - zjonizowana grupa aminowa O tym, która z form dominuje decyduje odczyn roztworu. Ze względu na charakter podstawników aminokwasy można podzielić na kwasowe (kwas asparaginowy, kwas glutaminowy), zasadowe ( lizyna, arginina, histydyna) i obojętne (polarne - aspargina, glutamina, seryna, treonina, tyrozyna i niepolarne - alanina, glicyna, walina, leucyna, izoleucyna, cysteina, prolina, fenyloalanina, metionina, tryptofan) Białka są zbudowane z aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi. W zależności od liczby aminokwasów w łańcuchu wyróżnia się oligopeptydy (wazopresyna,oksytocyna), polipeptydy (insulina), makropeptydy (albumina). Właściwości białek: w większości rozpuszczając się w wodzie tworząc koloidy - mieszaniny, w której jedna substancja jest rozproszona w drugiej (zol) po dodaniu np. NaCl zachodzi koagulacja białka - z zolu powstaje żel - proces odwracalny ulegają denaturacji pod wpływem wysokiej temperatury, promieniowania UV, czynników chemicznych (stężonych kwasów, zasad, kationów metali ciężkich, fenolu, chloroformu), skutkiem czego jest zerwanie stabilizujących strukturę przestrzenną bialek Struktura białek: struktura pierwszorzędowa - wyznaczana przez kolejność aminokwasów w łańcuchu peptydowym struktura drugorzędowa - stanowią ją łańcuchy polipeptydowe tworzące strukturę alfa-helisy (prawoskrętne zwinięcie łańcucha polipeptydowego) i beta-harmonijki (położenie łańcucha polipeptydowego na plaszczyźnie). Powstaje na skutek wytworzenia wiązań wodorowych między grupą aminową a karboksylową innego wiązania peptydowego struktura trzeciorzędowa - powstaje w wyniku pofałdowania łańcucha o strukturze drugorzędowej i określa kształt białka. Jest stabilizowana przez różne rodzaje wiązań: wodorowe, mostki dwusiarczkowe etc. struktura czwartorzędowa - najwyższy poziom organizacji, powstaje na skutek polączenia kilku podjednostek o strukturze trzeciorzędowej np. hemoglobina PODZIAŁ BIAŁEK: podział ze względu na pełnione funkcje biologiczne: strukturalne - utrzymują kształt komórek (tubulina) i struktur pozakomórkowych (kolagen) enzymatyczne - przyśpieszają przebieg reakcji chemicznych (pepsyna) odpowiedzialne za przekazywanie informacji pomiędzy komórkami i w obrębie komórki (hormony białkowe np. insulina) magazynujące substancje (np. mioglobina) odpowiedzialne za ruch komórki (aktyna) transportujące substancje w obrębie organizmu (hemoglobina) odpornościowe - uczestniczą w reakcjach obronnych organizmu zapasowe - występują głównie w nasionach, stanowią rezerwę substancji odżywczych podział ze względu na strukturę: fibrylarne - długie, włókniste cząsteczki, nierozpuszczalne w wodzie, pełnią funkcje strukturalną (np. keratyna, kolagen) globularne - cząsteczki kuliste, zwykle rozpuszczalne w wodzie: albuminy - składnik osocza globuliny - białka odpornościowe, transport hormonów sterydowych histony - składnik chromatyny podział ze względu na obecność elementów nieaminokwasowych: proste (zbudowane wyłącznie z aminokwasów) złożone (aminokwas + część niebiałkowa) glikoproteiny (aminokwas + cukier) np. antygen grup krwi fosfoproteiny (aminokwas + reszta fosforanowa) np. kazeina lipoproteiny (aminokwas + tłuszcze) np. LDL, HDL metaloproteiny (aminokwas + atomy metalu) np. ferrytyna (magazynuje żelazo w wątrobie) hemoproteiny (aminokwas + barwniki) np. hemoglobina transportująca tlen i dwutlenek węgla we krwi nukleoproteiny (aminokwas + kwas nukleinowy) Kwasy nukleinowe W komórkach występują dwa rodzaje kwasów nukleinowych: kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) i kwas rybonukleinowy (RNA). Podstawową jednostką ich budowy jest nukleotyd, składający się z: jednej z organicznych zasad azotowych: adeniny, guaniny, cytozyny oraz tyminy (DNA) lub uracylu (RNA) cukru pięciowęglowego - deoksyrybozy lub rybozy reszty kwasu fosforowego (V) Nukleotydy łączą się ze sobą za pomocą wiązania fosfodiestrowego. Budowa przestrzenna DNA -> struktura podwójnej helisy utrzymująca się dzięki wiązaniom wodorowym między komplementarnymi (A--T; C---G) zasadami azotowymi W komórkach prokariotycznych DNA ma zwykle postać kulistego genoforu oraz niewielkich plazmidów. W eukariotycznej występuje głównie w jądrze komórkowym, oraz w małych ilościach w mitochondriach i chloroplastach. Rodzaje RNA: mRNA - informacyjny, przenosi informacje genetyczną z jądra do miejsca syntezy białka w cytoplazmie rRNA - rybosomowy, buduje rybosomy, katalizuje niektóre reakcje tRNA - transportujący - transportuje aminokwasy na rybosomy, gdzie odbywa się synteza białek

chemiczne podstawy życia zadania maturalne